Azadlıq, Qrenuy, Ətriyatçı…

Dünən qərar verdim bloga elə bir şey yazım ki, həyatımın ən “ən”li – uzun, çox dərs oxuduğum, yorucu, dolu keçən, netə bağlandığım, yazdığım, akademik çalışdığım, darıxdığım, ürəyimin partlama həddinə çatdığı vs.vi. – ilinin – Doktorantura dərs dönəminin arxada qaldığını anlatsın. Dedim ən yaxşısı budur nə vaxtdı həsrət qaldığım “asudə vaxt fəaliyətləri”ndən birini edim və təəssüratlarımı sizinlə bölüşüm.

Dünən nəhayət ki, rəfdə ona baxmağımı gözləyən “Perfume: The Story of A Murderer” – “Ətriyyat: Bir qatilin hekayəsi” filmini seyretdim. İki dostumun yaxşıdır-pisdir təlqinlərindən özümü azad edib keçdim bilgisayarın başına. Sizə kino ilə bağlı təəssüratımı yazmaq fikrimdən daşındım. Eləcə onu deyim ki, mükəmməl bir film olmasa da, Patrik Züskindin “Ətriyyatçı” şedevrinin haqqını verməsə də, izləməyə dəyər və mən ona xərclədiyim vaxtdan peşman deyiləm. Düzü biraz 18+ idi. Amma daha Hollivud üçün norma budur.

Kono ilə bağlı tənqidə gəlincə: əsrarəngiz bir fenomen olan Qoxu ilə bağlı bir şeylər izləmək xoş idi. Həm də qəribə. Qəribə çünkü, şüşələrdəki mayelərin iyini nəfəsinə çəkən aktyorlar özündən getsə də, sən bilmirsən onları hayıl-mayıl edən nədir. Qrenuy Amorapsxiyanı mükəmməlləşdirir amma sən nə ondan xəbərdar deyilsən nə də o birisindən. Bir sözlə burnun dəli olur funksiyasını yerinə yetirə bilmədiyi üçün. Filmin başlanğıcı və sonu əla alınıb. Orta qismlərində isə biraz şablon hiss olunur. Nəysə. Gələk əsas məsələyə...

Marketinqçi deyilik? Gərək hər şeyi ona bağlayaq axı...

Əvvəla qoxunun ən əsrarəngiz fenomenlərdən biri olduğunu qeyd etmək lazımdı. Magistr diplom işim “Mağaza atmosferi” ilə bağlı olduğundan marketinq ədəbiyatına göz atmışdım. Camaat mahnıdan, fiziki faktorlardan, daddan filan elə rahat bəhs edir ki... Amma qoxu fenomeninə gələndə susurlar. Səbəb isə sadədir. Qoxu ölçülməsi və adlandırılması ən çətin hissdir. Üstəlik hamı üçün yaxşı qoxu anlayışı mövcud deyil. Hər kəsin qoxu alma hissi eyni kəskinlikdə deyil. Qrenuy fövqəlinsani, hətta üzr istəyirəm ifadəyə görə fövqəlheyvani (insan da Heyvanlar qrupuna daxildir – bax. Biologiya dərsləri) iyibilmə gücünə sahibdir. O heç. Ona araşdırmada outlier deyirlər :).

Amma deyirəm bir Qrenuyu olsa şirkətin xeyli qabaq düşərdi. Təkcə “Armani” vəya “Gucci”dən də getmir ha söhbət. Hər bir pərakəndəçi mağaza üçün. Müasir rəqabət mühitində artıq fizik göstəricilər, keyfiyət və qiymət rəqabət faktorları olaraq yetərsiz qalır. Şirkətlər şüuraltına enməyə məcburdur. Onu da etməyin ən yaxşı yollarından biri məhz rəng-musiqi-qoxu ahənglərini yaxalamaqdır. Burada da ən başlıca vəzifə düşür sonuncuya. Çükü bunu idarə etmək də hamısında daha çətindir. Nəysə... Bu uzun söhbətdir.

Yəni uzun sözün qısası – QOXU hissi vacibdir, ondan istifadə etmək isə şərtdir. Düzgün istifadə isə uğur...

Bir dənə sizə nə deyim bu Ətriyyatın sonunda bir məqamı deyir: Qrenuy dünyanın bütün insanlarını önündə diz çökdürəcək gücə - mükəmməl qoxuya sahib olsa da, özünün qoxusu olmaması, dolayısıyla şəxsiyəti olmaması dolayısıyla hər şeyə “tüpürür” və özünə ölüm hökmü çıxarır. Elə bunun kimi şirkətlərin də gərək şəxsiyəti olsun. Qrenuy kimi ikon marka olmaqdansa...

P.S. Filmi bəyəndim. Bilirsiz niyə? Çünkü bu iki saatdan artıq zaman ərzində mənə forumu və doktoranturanı belə unutdura bildi.

P.P.S. Deyirəm Qrenuy qalıcı qoxunu tapa bildi. Mən də bu dərs ilini qalıcı unutdura biləcək bir üsul tapsam...