Yarımçıq papaqçılıq

Peşəkarlıq, peşəkar yanaşma...

Görəsən bu sözlər bizimçün nə ifadə edir?

Məncə qərbliləri bizdən ayıran ən vacib məsələdir bu. Hər bir şeyə, hətta gündəlik həyata belə peşəkar yanaşma. Peşəkar yanaşma necə olur sualın burada cavab verməyim icazənizlə. Çünkü hərzaman beynimdə dolaşan mövzulardan biri olduğu üçün yəqin ki, qısa bir yerə sığdırmağa çətinlik çəkəcəm. Sadəcə bu ifadəni izhar edim: “Həyatdakı hər bir şeyi ən yaxşı şəkildə yerinə yetirmək”.

Amma sizə yazının yazılması səbəbindən bəhs edə bilərəm.

Azərbaycanda da yavaş yavaş kiçik bir işyerindən böyüyən təşəbbüskarlarla qarşılaşırıq. Təbii ki, azad bazar iqtisadiyatının qanunudur bu. Bizdə bəzi qanunların adaptasiya olduğunu filan qoyaq bir kənara. Amma əziyətini çəkib, doğru işləri görən insanlar da şirkətini böyüdə bilirlər. Adətən bu şirkətlər Kiçik və Orta Ölçülü Şirkətlər (KOÖŞ) olaraq adlandırılır. Öyrədilən marketinq və menecmentdən çox daha fərqli yollarla idarə edilir və iş prinsipi izlənir. Bu da normaldır. Həm bazar qanunları, həm ölçü səbəbindən.

Amma əvvəl axır bu baş verir və şirkət böyüyür. Nəticədə də kitaba doğru meyl başlayır. Əvvəl “nəzəriyə ilə praktikanı qarışdırmayın” deyən insanlardan son zamanlarda nəzəri adalndırıla biləcək bilgiləri soruşması da bu səbəbdəndir. Sistemləşdirilmiş keçmiş təcrübələri öyrənmək vəziyətə nəzarət baxımından çox lazımlı olur.

Burada bir amma daha əlavə edəcəm...

Küçədə gəzərkən vəya medianı izləyərkən bir çox KOÖŞ-in müasir “takıldığını” vəya həqiqətən modern marketinq alətlərindən istifadə etdiyini görürük. Azərbaycanda son 3-4 ayda olan rebrendinqlər elə bir xeyli oldu. Amma gəl ki, bir tərəfini tutursan o biri tərəfi əldən gedir. Lövhəni dəyişirlər torbalar qalır. Mağazanı həll edirlər, depolama ibtidai üsullarla edilir. Ən əsası da ki, saytlarına baxırsan elə bil PG-dir. Gedirsən ofisə... Adamın ofis deməyə dili gəlmir. Bir nəfər vitrin variantında təhsillini ediblər şirkətin siması, amma daxildə problem baş alıb gedir. Peşəkar əsaslar sözündən belə xəbərləri yoxdur.

Türkiyədə reklamları ilə xalqın dilinə düşən Hakan Plastik-in hələ də emalatxana üsulu ilə çalışdığını eşidəndə həqiqətən qəribə gəlmişdi mənə. Artıq öyrəşmişəm. Eyni vəziyət mebel mağazalarında da keçərlidir. Kişi öz adını verir mağazaya. Deyir mən də oldum Faik Sönməz vəya Adil Işık. Bir də özünəməxsus ön dizayn. Axı bununla iş bitmir. Yarımçıq papaqçılıqdan o tərəfə keçmədiyi üçün də nəticə yarımçıq olur.

Azərbaycanda eyni problemi yaşayan şirkətlər var. Yaxın zamanlarda orta səviyəli şirkətlə artdıqca daha da olacaq. Axırda görəcəklər alınmır bir konsultanta müraciət edəcəklər. Amma baxacaqlar ki, kişinin dedikləri məlhəm olmur. Onu söyəcəklər. Amma daha bilməyəcəklər ki, o konsultantın dedikləri işin tamamına peşəkar yanaşma və kadrlara bunun sirayət etdirilməsindən sonra faydalı ola bilər.