Marketinq öyrənənlərin ilk qarşılaşdığı konsept (qavram) 4P’dir. Hətta “çoxbilmişlər” marketinq oxuyuram deyən kimi iki sual soruşur: (…ki, bunlardan biri bütün sahələr üçün eynidir “Marketinq nədir?”) ən “çətin imtahan” isə “4P nədir”ə cavab verməkdi…
Dərd orasıdı ki, bunları bilməyənlər və özünə marketoloq deyənlər də var. Amma əksərən marketinq sahəsinin təmsilçisi “Product”-“Price”-“Place”-“Promotion” dördlüsünü bir nəfəsə sıralayır (halal olsun). Bunlar içində isə bir çoxu onların nə mənaya gəldiyini, hansı işə yaradığını, yeməkdən sonra mı, çayla mı yeyildiyini bilmir… Bir dənə də maalesef burada…
Amma bu qalsın axıra…
İndi artıq saytlarda, kitablarda, məqalələrdə təzə, özünü marketoloq adlandıranların “mətbəx”indən isti-isti çıxmış onlarla P ilə qarşılaşmaq olar. İstiyirsiz 1-2 dənəsini sayım:
Productivity
Planning
Programming
Packagging
Publicity
Pass-Along
Permission
Nə bilim e daha nələr yoxdu ki?
Lüğətdə P hərfiylə başlayan nə söz var olub marketinqin (Azərbaycanda bizə birini çox görürlər).
Amma istiyirsiz məndə 1-2 dənə əlavə eliyim:
Painting
Pijamas
Perceptibility…
Etiraz olan var?
Hamısını əsaslandıraram a… Dünya belə dünyadı, artıq kim nə istəyir yazır. Əsas tərəfdar toplamasıdı. Bəzən axmaqca görünən fikirlər belə tərəfdar toplayır. Ona görə də dərdim yoxdu… Tərəfdar da taparam. Gördüm yoxdu evdəkilərdən xahiş edərəm…
Nəysəə…
Yəni bu P’nın P’sını çıxarmaq lazım deyil. Hə 1981’də xidmət marketinqi üçün 4P’yə qoşulmuş yeni 3P (physical evidencə (fiziki çevrə), people (insanlar), process (proses) hardasa ağlabatandı. Mən də qəbul edirəm bunu. Nə olduqları qalsın sonraya… Ya da daha elmi bir platformaya…
İndi qayıdaq 4P’ya və onun ölkəmizdəki vəziyətinə. Mak forumda Manafov İlkin’in xətrinə açdığım bir mövzuda gedən söhbətlərdən belə qənaətə gəldim ki, yazmaq lazımdı. Yəni heç nə bacarmırıq barı bunu edək. Yazaq…
4P’nin hərhansı biri istifadə olunmur vəya olunur heç şübhəsiz səhv fikirdi. Düzdü bunu ifadə edənin nəyi nəzərdə tutduğu da önəmlidi. Amma ki 4P (xidmət üçün 7P) hər bir şirkətin fəaliyətində mütləq yer alır. Niyəsi və necəsi bəllidi. Amma marketinq baxımında ola bilər ki…
* O P’ların hamısıyla marketinq şöbəsinin məşğul olmasına imkan verilməsin. Mirinin dediyi kimi. Bizdə həqiqətən də marketinq şöbəsi sadəcə reklam və tanıtımla məşğuldu.
* Şirkət öz fəaliyətini qurarkən bu P’lərin strategiyasında fərqliliklər olsun və 4P konseptinə əməl edilməmiş olsun.
* Şirkətin P’ların hamısının marketinq dəyərinin fərqində olmadan (modern marketing – holistic marketing – integrated marketing – qavramlarına bax.) strategiyasını səhv qursun.
* Ümumiyətlə Makretinq strategiyası da olmaya bilər. Bu isə 4P`dan əvvəl həll edilməsi lazım məsələlərin belə gözdən qaçması deməkdi…
4P artıq kitablardan sıyrılaraq şirkətlərin fəaliyyət planına girmiş bir mövhumdu. Qrup yoldaşım şirkətlərində hazırladığı sosyal məsuliyət kampanyasını reklam agentliyinə anlatmaq üçün 4P’ni necə istifadə elədiyini deyəndə ürəyimdən keçmişdi: bizim şirkətlər də kaş eşitmiş olsa bu söhbəti…
P.S. P’lərin yox P’ların yazmışam çox yerdə. Ay qadan alım bizdə P(e) demirlər axı P(ı) deyirlər. Marketinqin 4 P(ı)sı… :)
P.P.S. Bu gün 29 fevraldı. Belə imkan bir də ələ düşməz dedim. Daha doğrusu 4 il gözləməli olacağıq dedim. Və bugünə çatdırdım yazını. Qəhramanam e...;)
P.P.P.S. Başlığın açıqlaması: 4P(ı)nın P(üre)si çıxdı;)
19 yorum:
Kimya-dan cox basim cixmir ancaq umumi olaraq bilirem ki, bu elmde bir yenilik elemek isteyenler bir maddeden mueeyen bir miqdar basqa bir madde ile reaksiya ettirirler, qarisdirirlar nese... ki, yeni bir madde kesf elesinler. Bunlari da laboratoriyada yuzlerle-minlerle defe sinayirlar, tekrarlayirlar
Sosial elmlerin ve elece de Marketingin de labaratoriyasi, esas olaraq ictimaiyyetdir ve bir menada sirketlerdir (marketing ucun).
Bu elmlerde de nese yenilik elemek, ad qoymaq isteyenler, bu labaratoriyada terminleri bir birine qatir, birini cixarir basqa bir yere elave edir.
Burada da meqsed nese bir yenilik etmek, bu elmin inkisafina bir tohfe vermekdir.
Kimyaci bu sinamalari qapali labaratoriyada edebiler lakin sosial elmlerin labarotoriyasi hamiya aciqdir. Ona gore de her gun yeni bir anlayis cixir qarsimiza. Tebii ki bunlarin hamisi yasamir. Sadece. genis kutleler, xususi ile movzusunda soz sahibi olanlar terefinden menimsenenler, ok-lenenler yasayir.
Indi Vusal, senin saydigin P-lerin de ekseriyyeti bu qebildendir.
Bunlar sabah bugunkunden de artan bir suretle cixacaq.
Bunlardan cox da narahat olmaq lazim deyil.
Esas olan, bunlari praktikadan sistemli bir sekilde musahide ederek cixarmaq, ve bunu basqa yerlerde tetbiq etmek-sinamaqdir. Bu sekilde ortaya atilan anlayislar, qalici olar... (zennimce:) )
Hörmetli Müzeffer şerhin ve diqqetin üçün sağ ol...
Indi Vusal'a qeder olan qisme nöqte vergülüne kimi qatılıram. Sosial elmler dinamikdi ve standartları qebul etmir. Daha doğrusu tez-tez deyişdirir.
Amma 4Pnin üzerine ecaib ecaib Pler elave olunması cehdlerinin eynen de yeni Cler Mler ve başqa reqem+herf kombinasiyalarının çoxunu sırf populizm kimi qebul edirem.
Üstelik bunların bir çoxu tetbiq olunmur ve işlere kömekçi olması gerekirken her şeyi qatır bir-birine. 4Pnin qorunması baresinde düşüncelerimi bir yazıyla, bir şerhle ifade ede bileceyime inanmıram. Amma qısaca bele deye bilerem. Fiziki mal şirketleri üçün bu konsept yeterlidi ve hetta istifadesi şirketler üçün lazımı sistemliliyi temin edir...
Artan süret meselesinden de eminem. Görürsen ki, ele 3nü de özüm elave elemişem:))) Tebii ki bunları heç kim desteklemeyecek ele men daxil;) Amma kimese mentiqli görünen Pler çox olacaq. Sadece bunlar 4Pnin ortaya atılma sebebi ve meqsedini sındırmaqdan başqa işe yaramayacaq...
Şerhinin böyük bir qismine olduğu kimi son paraqrafla da razıyam. Ele götürek 7Pni. Onun sırf xidmet şirketlerine aid edilmesi ehemiyeti azaltmır. Hetta azaldır. Belke de gelecekde "person brand"lar üçün yeni Pler ortaya atılacaq ve meqnul olacaq. Meselen bu düşündüyüm bir şeydir...
Hörmetle
...Ehemiyetini azaltmır. Hetta artırır olacaqdı...
Vüsal səncə 4C niyə 4P qədər möhkəmlənə bilmədi? Mənə görə P-lardan (bundan sonra Pı deyək, Pi yox:) sonra ortaya atılan ən tutarlı "hərf" C hərfidir:) Qulağa da xoş gəlir...
Salam Rüstem
Bax seni qabaqladılar axırı:)))
4C nisbeten yeni bir konseptdi. 1991de ortaya atılıb. Ona göre bu müddetde yaxşı da terefdar toplayıbç En az IMCnin divleri Schultz(o ortaya atıb), Tannenbaum, Lauternborn, Duncan qebul edir. Bu bele de davam edecek. Belke de ne vaxtsa 4P ile eyni seviyeye geldi...
4C heqiqeten hem mentiqlidi hem de qulağa xoş gelir sen demiş:)) Xüsusile marketing communication sayesinde özüne yer tapacaq... Diger Cler de onun kölgesinde bir teher yoluna davam eder:)))
Aha eyni fikirdəyəm...
Müzəffər bugün yuxudan tez durub:) Birdə ki, ürəyi də doludur...
"Sualı soruşum sonra sözümü deyim" dmişdim. Söz də qalmadı ki, deyiləsi nə varsa demisən.
Azərbaycanda P-lər və ya C-lər haqqında danışmağa söz çoxdur. İstəsən bunu hətta kategoriya halına da gətirə bilərsən, içərisinə 100 yazı da yazarsan:) Biz də məmnuniyətlə oxuyarıq....
Hörmətlə,
Öyreşmisiz siz herhalda gece yazı qoymağıma bloga ona göre seher baxmısan:)) Sağ ol Rüstem şerheler göre... Amma 100 yazı çıxar deyirsen özün de yaza bilersen. Men Azerbaycan haqda yazmağa çekinirem. Çünkü haiselerden xeberim yoxdu.
Senin üçün men de memnuniyetle yazaram;) Baxaq da sen demiş - gərək nəyisə yazmaq istəyəm və yazmamaq sıxa ki, mən də yazam... Mende tam ele olmasa da, yene de mövzu özü tapmalıdı:)
Hörmetle
Marketingin 4P-na bir dene B elave etsem olar ay Vusal?:)) B-Barmaq::)) Amma bu tekce Azerbaycana aiddir haaa:))
Kefin olsun Rüstem:)))
Gel milli marketinqin marketing mix'ine bir herf de men elave eliyim 4P 1B 1Q- qiymet öldürmek:)))
Yazı mövzusudu a Milli marketinqin her(i)fleri.. 1 hefte 10 güne burada:)))
:))))
Yaz gəlsin. Yazıların əladır.
Qadan alım bu qarpızlardan az verin de mene:)
Saxlamağa çetinlik çekirem:)
Yazının altında qeyd eliyecem - Rüstemin xetrine - deye;)
Deyirem belke bu mix meselesini ciddi bir sekilde arasdirib teori halina salasiniz...
Dunyaya da Azerbayca usulu marketing mix seklinde teqdim edesiz. Besdir da, indiye qeder onlar(esasen Amerikalilar) yazib biz oxumusuq. Indi de biz yazaq onlar oxusun.
Ciddiyem haa
Müzeffer çox sağ ol heqiqeten bu fikrimin bele tezliknen rezonans doğuracağına inanmırdım. Rüstemin blogunda da şerhine göre teşekkür etdim.
Heyf ki men hele qayıda bilmirem vetene. Amma artıq yayda bunun üzerinde işleyecem. Komanda şeklinde işleyerik daha doğrusu. Dünyada da yenilik olar.. Bu kadrlarla Mill marketinqin konseptini yazmaq heç de çetin deyil...
Hamıya derin teşekkür...
Yazi ve sherhler superdir. Heqiqeten son vaxtlar gorduyum yazilardan en beyendiyimdir deye bilerem. Belke men de ele dushunurem, ona gore bu derecede beyendim, meselen ele o 7p meselesini..Mence ele o uchunden sonrakilar biabirchiliq idi, Vusalin bir yazisi vardi, yenilik meselesine aid. Bax elece here bir yenilik getirmek isteyib, yeni yeni Pler getiribler, meselen passion..:))
Ne yeri vardi??
Aygün imzanı görmekçün 6 gündü ele başda men olmaqnan oxucuların blogları gezir yeqin... :))
Bu qeder hesretde qoyma bizi fikirlerine... Yene teriflemisen ne deyim bizim fikirlerimizin artıq çox vaxt üst-üste düşdüyünü gördüm demeli ele hey terif alacam... Yaşasın!!:)))
Pler mövzusunda elave birsöze ehtiyac yoxdu. En azı bizim meşhur olmaq üçün özümüzden P uydurmayacağımız artıq deqiqdi:)
Bilseydim bele darixanlar var menim imzam ucun hech gozu yolda qoyardim sizleri:))
Teriflemishem, chunki terife layiqdir, bashqa sohbet ola bilmez..
Yadimdan chixmishdi sizin sohbetinizde bir meqam vardi. 4C meselesi, neye gorese onlar mene Plerden daha canayaxin gelirler, daha insani.. :))Sevindim ki, tek men onlara simpatiya duymuram, menden bashqalari da var.
Aygün sen bunu bilersen herhalda ki Clerin ortaya çıxması da daha müşteri yönümlü olmasındadı. Soyuq qiymet(fiyat) yer mal'ı deyer uyğunluq ve cost (evez menasında) evez edib.
Communication ise marketinqin canıdı artıq...
İlk yazdığını yaxında yazını oxuyacağımızın müjdesi olaraq görürem ve yorumlayıram... Baxaq da:))
Bizdə hələ bunlara çox var. Bunlar o zaman əvəzolunmaz olur ki, rəqabətin gücündən kompaniyalar fərqlənmə axtarır. (product differentiation) Fərqlənmiş malı isə bu Pıların köməyiynən camaata başa salır.
Bizdə hələ 4Ə (ƏƏƏƏ yaxud AYƏ) də işləyir.
4P biznesin olduğu her şeyde var ay Nurlan. Sadece iş quranda bunları nezere almır şirketler... Derd orasıdı...
Görürem sen de Milli marketinq Mix'e töhfelerini verirsen. Yeri var 4Ə:))))
Yorum Gönder