İndi də marketinq dünyasının əcaiblikləri haqda

Marketinq dünyası yeni Guru’sunu axtarır

Elə bildiz əcaibliklər təkcə maşın dünyasında var?.. Nırç… Qətiyyən!

Ümmiyətlə, dünyanı oxumağı bacaran insanlar insanların məskəni olan yer səthində çox böyük qəribəlikləri müşahidə edir. Coğrafi mənada yox. Psixoqrafik mənada. İdeolojik mənada, ticari mənada, tutum və davranış mənasında… Və hər mənada…
İşlə ev, solla sağ, üstlə alt vs. bu tipli qütblər arasında fərq əriyir. Artıq uğurlu insanla elə görünən insanı fərqləndirmək çətindi. İnternet neməti bilgiyə çatma yollarını önümüzdə açsa da, bilgili insanlar azalır. Başda elə “bilgi”nin içi boşalır… Bunları niyə mi yazıram? Heç özüm də bilmirəm. Hər halda dünyanın əcaibləşdiyini göstərə bilmək üçün. Amma həqiqətən əcaibləşir dünya...
Marketinq dünyası da əcaibləşir. Hamı marketinqdən danışır. Amma marketinqin əslində nə olduğuna qərar verən olmayıb. Bu qədər müəmmalı bir şeyin bu qədər müzakirə olunması da əcaibdi. Milyonlarla insanın bu müəmmanın mütəxəssisi olduğunu deməsi də... Marketinq dəhşətli dərəcədə dinamik olub. Çox dəyişir. Hər gün yeni bir marketinq termini çıxır ortaya. Yeni bir marketinq “bilici”si…
Marketinq haqda çıxan kitablar, yazılan yazılar, aparılan araşdırmalara baxırsan, hamısı bir-birinə oxşayır. Artıq marketinq haqda deyiləcək sözün qalmadığını düşünən insanlar belə var. Bunların içində professor və alimlərin, önəmli postları tutmuş marketerlərin belə olması acı haldır təbii ki. Amma tam haqsızlar mı əcaba? Yoxsa onları qınamamaq lazımdı?... Düşünmək lazımdı? Həm bu sualların cavabını, həm də əsas məsələni…
Nədi o əsas məsələ?
Əsas məsələ budur:
Bəli marketinq dünyasında bir tıxanma var. Marketinq fəaliyyətləri “orbitindən çıxmış planetə” dönübdü. Qabağına çıxan hər şeyi dağıdır və özü də aşına aşına gedir. “Marketinq hər şeydi”ni də eşitmişik artıq. Daha bundan o tərəfə yoxdu ki… Vaxtilə Kotler və dostları marketinqin sərhədlərini müzakirə etsə də, bir nəticəyə gələ bilməyib. İndi siyasətdə də, dində də, şou-biznesdə də, təhsildə də və ən pisi şəxsi münasibətlərdə də marketinq qaydaları hökm sürür… Vəya belə göstərirlir bizə. Ya da digər tərəfdən yavaş yavaş marketinqi genişləndirib həyatımızın hər nöqtəsinə soxublar…
Bu genişləmə hara gedir? Bunun nəticəsi nədir?
Cavab: elə indi baş verəndir. “Nə baş verir ki” deyənlərə..
Marketinq tıxanıb və yenilik axtarır. Qısa ifadəsi budur. Bəs bu qədər yenilənən və canını qanını yenilikdən alan bir “mövhum” necə olur bu hala düşür? Bu qədər yeniliyin içində necə yenilənməlidir?

Hə... əsas məsələ elə odu. “The Last of Mogicans” – Mogikanların sonuncusu Filip Kotler ömrünün və karyerasının bu son illərində (76 yaşı var… daha bəsdi…) Holistic Marketing’dən bəhs etdi və bu dəyişikliyi şərh etməyə çalışdı. Məncə uğursuz bir cəhddir. Vəya belə deyim – vəziyəti tam izah etmir… Ayrıca məsələ sadəcə birləşdirmə və komplektləşdirmədə deyil. Marketinq eyni ad altında həddən artıq çox şeyi birləşdirib və bu sahənin artıq bölünmə vaxtı çatıbdı… Daha sonra qayıdacam bu mövzuya. Bəlkə də burada yox “Journal of Marketing”də bir yazıyla;))

Guru məsələsinə gəlincə. Keçən il markeoloqlar arasında keçirilən sorğuya görə məşhur “bənövşəyi inək” Seth Godin 2007’nin Guru’su elan edildi. Elmi çalışmaları çox zəif olan, bloglarla yüksəlmiş, çox unikal və ekstravaqant, amma əsla yüksək səviyyəli olmayan kitablarla məşhurlaşan birinin bu ada layiq görülməsi məncə çox şey deyir. “Purple cow”sunu oxuyanlar olar. Bu şan-şöhrətə layiq olmayan bir əsərdi…
Kotlerin yerini Brand Sense (Marka hissi) kitabının yazarı Martin Lindstrom vəya Marketing Management’in 12’ci nəşrini bərabər yazdığı Kevin Lane Keller, Ogilvy’nin yerini Saatchi&Saatchi’nin CEO’su; Lovemarks kitabının müəllifi Kevin Roberts, Jack Trout’un yerinin isə Godin tuta bilməz. Bilmirlər…

Qısası. Marketinq dünyası qəribələşdiyi kimi söz sahibi insanlar və ustaların sayı azalır. Artıq hamı Guru olub. Amma əsl Guru tapmaq çətinləşib. Marketinq yaxın 5-7 ildə böyük dəyişikliklərə məruz qalacaq. Bu dəyişiklikləri öncədən görmək və hətta xəbər vermək lazımdı. Bax onda marketoloq olur Guru…

1-2 il də gözləyin özüm gəlirəm…;))