Bizdə niyə yoxdu? – DEMO

Blogumda yenilikler bir-birin əvəz edir (Marketer ki, marketer). Bundan sonra Azərbaycanda olmayan, tanınmayan və böyük ehtimalla Azərbaycanı tanımayan şirkətlərdən bir-bir bəhs edəcəyik. Beləsi də ki, oqqədəər... Bir sözlə yazmağa material çoxdu. Özü də Azəraycanda heç kim tanımır bu şirkətləri. Nə yazsam gedər… Getməz! Əvvəla özüm yazmaram (buranın reklam olduğunu anladız), üstəlik milli marketerlərimiz bu şirkətlər haqqında yalan-yanlış bilgi versəm onu anında görər (bu da PR).
“Bizdə niyə yoxdu?” rubrikasına marketinqin özüylə başlamaqdan daha düzgün bir seçim olmazdı hərhalda. Amma həmişəki bədbinliyimi bu gecə (yazını saat 4:45’də başladım yazmağa) ertələyim dedim. Çünkü bunun bir də bizdə olanlar qismi var.
Onda dedim ikiyə bölüm: marketinq bizdə hansı yönləriylə var, hansı yönləriylə yoxdu…
Bu sualı görənlər indi fikirləşə bilər ki, Azərbaycan marketinq mühitiylə bağlı hər şeyi aydınlaşdırmışam, qayıtmamışdan şirkətlərimizə konsaltinq (məsləhətçilik) verməyə başlaya bilərəm. Yox əşşi… O qədər də deyil... Nə qədərdi bəs? Deyim.
Bizdə marketinq var. Modern mi? Deyil! Rüstəmin blogundakı “tüstülü” yazısınından sonra bu kontekstdə çox da şərh lazım deyil. Marketinq deyəndə biri satış, biri PR, biri jurnalın arasına “soxuşdurulmuş” reklam anlayır. Nədənsə bunları koordinasiya edənlər azlıqdadı. Yəni hamısını birləşirib adına marketinq deyənlər. Təzaddı həqiqətən. Marketinqin ortaya çıxış və böyümə səbəbi bu eleməntləri birləşdirmək və bütünləştirmək (qərblilər buna deyir - integration) olduğu halda, biz ayırırıq. Hər şeyi ayırdığımız kimi: ölkəni rayonlara, rayonları kəndlərə…
Azərbycanın marketinqin “təkərinə çomaq soxan” xüsusiyətləri hər şeydən öncə bazarın balaca olmasıdı. Nə qədər cəbedici və qaynar pulların olduğu, o pulları da xərcləməyə hazır bir kütlənin yerləşdiyi bir məkan olsa da... Sovet dövründə öyündüyümüz yüksək təhsildən əsər qalmır. İstehləkçılarımız bilinçsizləşdikçə bilinçsizləşir. Bunu təkcə istehlakçılıq simalarıyla deyil, insanlıq, vətəndaşlıq kimi tərəflərinin koralmasıyla da göstərirlər. Bilinçli istehlakçı ilə bilinçsizə qarşı tətbiq ediləcək strategiyalar tam fərqlidi. Birində PR şirkəti xalqa sevdirməknən məşğuldusa, o birisində əfsanələşdirici alətə çevrilir. Bunu mən ən çox Azərsun’un fəaliyətlərində görürəm. Bizdə marketinqin inkişafı orta təbəqənin formalaşmasından çox asılıdır. Hər bir cəmiyətdə onlar müəyyənedicidirlər. Bizdə isə onlar heç müəyyən deyillər ki, nəyisə də müəyyən etsinlər. Daha nə deyim? Varsa əlavələriniz onları da müzakirə edərik…
Bundan sonra bir-bir Azərbaycanda peyda olmamış şirkətlərdən danışacağıq. Düzü ilk obyekt İkea idi. İdi… Çünkü dost blogların birində bu haqda yazıldı. Bəlkə əlavə və maraqlı nəsə oldu… Ümid yaxşı şeydi.